شما در حال مشاهده هستید شیوه های رایج آموزش مجازی

شیوه های رایج آموزش مجازی

آموزش مجازی چیست؟

برای شناخت آموزش “مجازی”، ابتدا باید تعریف دقیقی از آموزش “واقعی” ارایه کنیم: در آموزش سنتی / واقعی / زنده ارکان آموزش شامل (آموزش دهنده و آموزش گیرنده) در یک بُعد (زمان و مکان) واحد تعاملات آموزشی (شامل درس، تمرین، رفع اشکال، و آزمون) را تبادل می کنند. پس مهمترین مولفه ی این نوع آموزش، حضور هر دو طرف در یک زمان و مکان واحد و مشترک است. 

بنابراین تعریف، هرگاه یکی از این ارکان (آموزش دهنده و آموزش گیرنده) و یا بخشی از این تعاملات (درس، تمرین، رفع اشکال، و آزمون) در بُعد (زمان و مکان) متفاوتی حضور داشته باشند، این آموزش را باید در دسته ی آموزشهای مجازی قلمداد کرد.

پس میتوان گفت پیشینه ی آموزش مجازی بسیار فراتر از همین چند سال، یا حتی چند دهه گذشته است. از همان زمانی که استاد از شاگرد خواست که در خانه تمرین بیشتری انجام دهد تا به آن درس بخصوص مسلط شود، یا از همان زمانی که اولین دانشجو تصمیم گرفت جلسه ی استاد را نُت برداری کند (جزوه بنویسد یا صدای او را ظبط کند) و در خانه دوباره و چند باره مرور کند، بخشی از تعاملات در زمان و مکانی غیر مشترک و بدون حضور استاد انجام می شد و آموزش مجازی جایگزین روش حضوری می گردید.

انواع آموزش مجازی

آموزش مجازی دارای شیوه ها و دسته بندی هایی است که هرگز با هم انطباق کامل ندارند ولی متاسفانه اکثریت نزدیک به کل جامعه بدون حساسیت و توجه به این تفاوتها و شتابزده، نامها و اصطلاحات مربوطه را در جای یکدیگر بکار میبرند. بسیار ضروری است برای بهره وری بیشتر و اجتناب از تضییع حقوق افراد و منابع، این تفاوتها و ویژگی ها را بشناسیم و صحیح و آگاهانه نام و اصطلاحشان را بکار ببریم. در ادامه نگاهی مختصر به انواع آموزش مجازی خواهیم داشت.

در طول سه دهه ی گذشته این اصطلاحات به ترتیب و به تدریج در زمینه ی آموزش مجازی بر سر زبان اهل فن افتاد. هر یک از اینها در دوره خود نو و خلاقانه بود:

  • distance learning
  • e-learning
  • email-learning
  • i-learning
  • m-learning / mobile-learning الزاما به معنی گوشی موبایل نیست
  • SCORM learning system
  • LMS (learning management system)
  • Virtual learning
  • online learning

اما در میان آموزشگران جامعه فارسی زبان ، این چند اصطلاح به تناوب به جای هم استفاده میشود. در این میان دو مورد اول به نظر جامع تر و پرکاربرد تر می آیند:

  • آموزش آنلاین
  • آموزش مجازی
  • آموزش غیر حضوری
  • آموزش از راه دور
  • آموزش اینترنتی
  • ای لرنینگ

حقوق، وضایف، و انتظارات افراد در مواجهه با هر یک از این اشکال آموزش خیلی شفاف نیست و به همین سبب موجب بی اعتمادی، نا رضایتی، و همینطور سرشکستگی و نا امیدی در هر دو طرف ارایه دهنده (provider) و بهره ور (beneficiary) می گردد. 

تفاوت آموزش مجازی با آموزش آنلاین

آموزش آنلاین فقط زمانی است که معلم و شاگرد هر دو بطور زنده (real time) در روند آموزش شرکت کنند. یعنی: زمان واحد / مکان متفاوت نمونه: کلاسهای خصوصی و گروهی اسکایپی، اسکای روم، ادوبی، بیگ بلو باتن، زوم، گوگل کلس روم، میکروسافت میت، لایو اینستاگرام، و حتی چت تصویری واتس اپ یا فیس بوک، و موارد مشابه.

بنابراین، هیچکدام از موارد زیر در دسته ی آموزش آنلاین قرار نمیگیرند، ولی هر یک ویژگی های خود را دارند و می توانند بسیار مفید باشند: 

  • برنامه های آموزشی تلوزیون
  • ویدیوهای آموزشی
  • یوتیوب و آپارات
  • وبسایتهای آموزشی
  • کتابهای تصویری و تعاملی
  • بازیهای آموزشی
  • اپ های آموزشی
  • پست های آموزشی ویدیویی در اینستاگرام و لینکداین
  • کتابهای صوتی در ساوند کلاود و اسپاتیفای
  • آزمونهای آنلاین داخلی و خارجی
  • ایبوکهای مختلف، و …. 

آموزش مجازی، ترکیبی است هوشمندانه از همه ی این موارد (آموزش آنلاین و غیر آنلاین) که بدون هر یک از اینها، قطعادست ما بسته و امکانات آموزشی ناکافی خواهد بود.  تک تک این موارد را در سری نوشتارهای “شیوه شناسی” و “نقشه ی راه” برای شما موشکافی خواهیم کرد تا بتوانیم سقف کارکرد هر یک را بشناسیم و بخوبی از آنها بهره مند شویم.

ادامه دارد …